Nguyên tắc bảo mật thông tin trong tham vấn tâm lý

Theo nguyên tắc này, khi chưa được sự cho phép của người đến tư vấn, nhà tư vấn không được tiết lộ thông tin của đối tượng được tư vấn cho bất kỳ cá nhân hay tố chức nào dưới bất kỳ hình thức nào. Bảo mật thông tin là nguyên tắc quan trọng nhất của công việc tư vấn tâm lý, thậm chí có người gọi là nguyên tắc sống còn của tư vấn tâm lý. Làm trái nguyên tắc này, tư vấn tâm lý không còn chỗ để tồn tại.

Nguyên tắc bảo mật thông tin trong tham vấn tâm lý

Sở dĩ nguyên tắc bảo mật thông tin được đề cao như vậy, bởi vì trong quá trình tư vấn, đối tượng được tư vấn không thể tránh khỏi việc phải tiết lộ những thông tin cá nhân, thực trạng cuộc sống, những bí mật thầm kín trong lòng. Nếu không đủ sự tín nhiệm và cảm giác an toàn nội tại, thì cuộc trao đổi giữa nhà tư vấn và đối tượng được tư vấn chỉ mang tính hình thức, không thể thâm nhập vào bên trong nội tâm; và như thế có nghĩa là không đáp ứng được yêu cầu của một cuộc tư vấn. Mặt khác, nếu nhà tư vấn làm trái nguyên tắc bảo mật thông tin, sẽ làm tổn hại đến lợi ích, danh dự, có thể dẫn đến tình trạng đối tượng được tư vấn không còn tin tưởng vào nhà tư vấn, việc tư vấn tâm lý nữa. Kết quả đối với đối tượng được tư vấn là “vết thương cũ chưa lành thì vết thương mới lại phát sinh”, hậu quả thật khó lường.

Mặc dù nguyên tắc bảo mật thông tin được coi trọng như thế, nhưng trên thực tế thực hiện nó một cách triệt để là điều không hề dễ dàng, thậm chí thường xuyên phát hiện có những sai lầm. Nguyên nhân của nó có thể tập trung ở những khía cạnh sau: Một là, các nhà tư vấn chưa hiểu biết đúng đắn về phạm vi bảo mật, cho rằng chỉ cần giữ kín tên tuổi lai lịch của đối tượng được tư vấn là bảo mật, không biết rằng tất cả thông tin của đối tượng được tư vấn, bao gồm cả nội dung hội đàm, những thông tin mà nhà tư vấn có được thông qua quan sát hay trắc nghiệm tâm lý đều thuộc phạm vi của bảo mật. Hai là các bài giảng và trong các công trình nghiên cứu khoa học có trích dẫn các tư liệu, chứng cứ, xử lý bảo mật không đủ nghiêm ngặt, để thông tin bị “bại lộ”. Ba là nhà tư vấn đối mặt với áp lực và xung đột khiến mình vô tình hoặc cố ý tiết lộ bí mật, nhất là đối với các nhà tư vấn chưa đủ bản lĩnh nghề nghiệp thì xung đột và áp lực mà anh ta phải đối mặt càng lớn.

Để thực hiện tốt nguyên tắc này, nhà tư vấn cần phải đặc biệt chú ý mấy điểm sau:

(1) Tất cả các thông tin của đối tượng được tư vấn đều thuộc phạm trù bảo mật.
(2) Cơ quan tư vấn và nhà tư vấn đều phải có yêu cầu và quy định cụ thể, rõ ràng về hành vi, quá trình ghi chép, lưu trữ và xử lý hồ sơ khách hàng, như những người không phận sự không được tùy tiện xem hoặc tiếp xúc hồ sơ tư vấn và bàn tán với người khác.
(3) Trong các bài giảng, luận văn hoặc công trình nghiên cứu khoa học, có sử dụng các thông tin làm cứ liệu thì cần phải xử lý bảo mật một cách hợp lý, và tránh đưa vào những vấn đề thuộc bí mật cá nhân không liên quan đến đề tài.
(4) Trong công tác tư vấn tâm lý giáo dục, nhà tư vấn muốn xử lý mối quan hệ giữa việc bảo mật với học sinh và sự hợp tác giữa nhà trường với gia đình, trước hết phải bảo vệ lợi ích cho học sinh.
(5) Trong một số tình huống đặc biệt hoặc khẩn cấp, nếu cần thiết, nhà tư vấn có thể tiết lộ thông tin của đối tượng được tư vấn một cách hợp lý cho các cơ quan hoặc cá nhân nào đó. Những tình huống đặc biệt này bao gồm đối tượng được tư vấn tự sát, gây thương tích cho người khác, kể cả trường hợp phá án, cơ quan hữu quan dang tiến hành điều tra. Trong trường hợp này, nhà tư vấn phải tuân theo một trình tự nhất định, lựa chọn phương thức và phạm vi thích hợp khi tiết lộ thông tin.

NGUYÊN TẮC TUÂN THỦ PHƯƠNG ÁN
Nguyên tắc tuân thủ phương án là trong quá trình tư vấn, nhà tư vấn và đối tượng được tư vấn cùng thiết lập một phương án tư vấn như một khế ước không được xâm hại đến lợi ích xã hội và lợi ích người khác một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

Sở dĩ đề cập đến nguyên tắc này là vì, thứ nhất, nhắc nhở nhà tư vấn cần chú ý không được hiểu một cách phiến diện về việc lấy lợi ích đương sự làm trọng, tôn trọng những chuẩn mực và tín nhiệm trong tư vấn của đương sự, chiều theo hoặc nhượng bộ đương sự vô nguyên tắc, đáp ứng mọi yêu cầu của họ, mà cần phải xác định chắc chắn rằng phương pháp và mục tiêu của tư vấn được định cách trong một phạm trù chuẩn mực luân lý và pháp lý. Thứ hai, nhắc nhở nhà tư vấn với tư cách là một cá nhân phải làm tròn bổn phận của một công dân hợp cách theo luân lý và pháp lý, cần chú ý đến vai trò làm gương của chính mình.

Trong công tác tư vấn, khi thực hiện nguyên tắc này cần hết sức chú ý hai tình trạng sau:
Trong quá trình tư vấn, đối tượng được tư vấn kể lại hành vi phạm tội hoặc có ý định phạm tội của mình như giết người, phóng hỏa, cướp giật, cưỡng hiếp... bất kể là sự thực đã làm hay đó chỉ là ý đồ, thì nhà tư vấn đều phải có thái độ rõ ràng, hoặc khuyên anh ta tự thú hoặc từ bỏ ý đồ, hoặc báo cáo với những người có trách nhiệm hay cơ quan hữu quan.

Nếu yêu cầu của đối tượng được tư vấn đi ngược với công ích về đạo đức xã hội, nhà tư vấn cần chỉ cho họ thấy được tác hại trong đó, biểu hiện thái độ rõ ràng, hướng dẫn và giúp đỡ đối tượng được tư vấn phân biệt trắng den, phải trái, từ đó lựa chọn hành vi đúng dắn.

Theo các chuyên gia tâm lý học